Technologie
Poznaj naturalne materiały i techniki, które stosujemy w naszych projektach – ekologiczne, zdrowe i sprawdzone w praktyce.
Spis treści naszych technologi:
Drewno to jeden z najstarszych materiałów budowlanych wykorzystywanych przez człowieka. Tradycyjnie używano go w formie struganych bali, z których wznoszono ściany i dachy. Popularną dawniej konstrukcją był również szkielet drewniany (słupy i belki), wypełniany materiałami lokalnego pochodzenia – takimi jak glina, słoma czy gałęzie. Obecnie drewno znajduje szerokie zastosowanie przede wszystkim w konstrukcjach dachowych (wiązary) oraz w budownictwie szkieletowym, np. w systemie kanadyjskim.
Jako materiał naturalny i paroprzepuszczalny (tzw. „oddychający”), drewno sprzyja tworzeniu zdrowego mikroklimatu we wnętrzach. Dzięki wysokiej pojemności cieplnej, ściany drewniane potrafią skutecznie magazynować energię cieplną, porównywalnie z konstrukcjami murowanymi. Drewno wyróżnia się też dużą wytrzymałością na rozciąganie.
Choć samo w sobie jest niezłym izolatorem, jego współczynnik przewodzenia ciepła (lambda) nie spełnia obecnych unijnych norm dla izolacyjności cieplnej – np. ściana musiałaby mieć około 78 cm grubości. Dlatego współczesne budynki z drewna są dodatkowo ocieplane.
Ze względu na ograniczoną dostępność starych drzew o dużych przekrojach, w nowoczesnym budownictwie coraz częściej stosuje się prefabrykowane elementy – ścienne i stropowe – wykonane z drewna klejonego lub łączonego czopowo. Tego typu konstrukcje określa się mianem drewna masywnego. Cechują się one mniejszą odkształcalnością i większą wytrzymałością niż tradycyjne drewno lite. Do najpopularniejszych systemów należą: Thoma Holz 100 (bez kleju), Massive Holz Mauer (bez kleju) oraz CLT (klejone krzyżowo).
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
2. Kostki słomy
Słoma jako materiał budowlany znana jest od wieków – stosowana była w strzechach, jako uszczelnienie ścian drewnianych, do wyrobu cegieł gliniano-słomianych oraz wypełnień konstrukcji szachulcowych.
Współczesne zastosowanie kostek sprasowanej słomy (ang. straw bale) rozpoczęło się pod koniec XIX wieku wraz z pojawieniem się pras konnych. Technologię tę wykorzystali pierwsi osadnicy w stanie Nebraska, a jej ponowny rozwój nastąpił w latach 70. XX wieku. W Europie najstarszy zachowany budynek w tej technologii znajduje się we Francji i funkcjonuje od 1921 roku.
W Polsce pierwszy dom z kostek słomy powstał w 2000 roku w Przełomce na Suwalszczyźnie (arch. Paulina Wojciechowska). Do wiosny 2023 roku wybudowano już ponad 350 takich budynków – część z nich pełni funkcje rekreacyjne.
Skuteczność tej technologii zależy od dokładnego ułożenia suchej słomy oraz odpowiedniego doboru warstw zewnętrznych – najczęściej są to tynki gliniane lub wapienne, ewentualnie wentylowane elewacje drewniane.
Zastosowania kostek słomy:
– wypełnienie konstrukcji drewnianej (infill)
– prefabrykowane panele słomiano-drewniane
– konstrukcje nośne (loadbearing, system Nebraska)
– ocieplanie istniejących budynków
– izolacja dachów, stropodachów i podłóg wentylowanych
Najważniejsze zalety technologii straw bale:
– surowiec niskoprzetworzony, bez chemii
– w 100% odnawialny i lokalny materiał
– bardzo dobra izolacyjność cieplna (λ od 0,045 do 0,08 W/mK)
– współczynnik U ściany z kostek słomy 40 cm: 0,12–0,2 W/m²K
– spełnia normy WT 2021, nadaje się do domów pasywnych
– najniższy poziom wbudowanej energii spośród izolatorów
– dobra izolacja akustyczna
– biodegradowalność i kompostowalność odpadów budowlanych
– trwałość potwierdzona: budynki użytkowane ponad 100 lat
– ognioodporność tynkowanych ścian (REI 90–120)
– bardzo duża pojemność cieplna ścian
– otwartość dyfuzyjna – ściany „oddychające”
– stabilny mikroklimat – tynki gliniane regulują wilgotność
– możliwość osobistego udziału w budowie – edukacja i satysfakcja
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
3. Beton konopny
Historia uprawy konopi sięga tysięcy lat. Przemysłowe odmiany tej rośliny były wykorzystywane do produkcji tkanin, lin, pasz, a także jako źródło białka i tłuszczu. Nowoczesne zastosowanie konopi w budownictwie rozpoczęło się w latach 90. XX wieku we Francji, gdzie poszukiwano materiałów odpowiednich do renowacji zabytków.
Beton konopny (hempcrete) to mieszanina paździerzy konopnych (drobno rozdrobnionego drewna konopnego), wapna (hydraulicznego lub powietrznego z dodatkiem cementu) i wody. Materiał ten stosuje się do wznoszenia ścian, a także jako izolację stropów, dachów, podłóg oraz do termomodernizacji istniejących budynków.
W zachodniej Europie powstają w tej technologii setki nowoczesnych domów, szkół i obiektów użyteczności publicznej. W Polsce do 2015 roku zrealizowano jedynie kilka małych inwestycji, jednak dynamiczny rozwój upraw konopi daje tej technologii coraz większy potencjał.
Najważniejsze cechy betonu konopnego:
– bardzo dobra izolacyjność termiczna: λ = 0,06–0,09 W/mK
– współczynnik U dla ściany 30 cm: 0,22 W/m²K; dla 50 cm: nawet 0,15 W/m²K
– monolityczna struktura ściany – brak mostków termicznych
– wysoka ognioodporność
– duża pojemność cieplna
– dobra izolacja akustyczna
– wysoka paroprzepuszczalność – „oddychające” ściany
– odporność biologiczna – brak grzybów i pleśni (zasadowy odczyn wapna)
– odporność na gryzonie
– niski lub ujemny ślad węglowy (zależnie od spoiwa)
– pełna odnawialność i biodegradowalność
– naturalny, zdrowy mikroklimat wnętrza
– możliwość osobistego udziału w budowie – przyjazna technologia
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
4. Glina lekka
Glina lekka to materiał kompozytowy powstający z połączenia gliny z dodatkiem materiałów o dobrej izolacyjności cieplnej – takich jak słoma, paździerz konopny czy keramzyt. Parametry gotowej mieszanki zależą od proporcji składników – im lżejsza mieszanka, tym lepsze właściwości izolacyjne, ale mniejsza wytrzymałość mechaniczna i pojemność cieplna.
Według badań współczynnik przewodzenia ciepła (λ) wynosi:
– ok. 0,22 W/mK dla gęstości 800 kg/m³
– nawet 0,1 W/mK dla gęstości ok. 300 kg/m³
Dla przykładu: bloczki gliniane dostępne na polskim rynku o gęstości 700 kg/m³ mają λ ≈ 0,21 W/mK.
Glina lekka znajduje zastosowanie przede wszystkim jako wypełnienie i izolacja w ścianach oraz stropach – najczęściej w konstrukcjach szkieletowych z drewna.
Techniki wykonania:
– murowanie z suszonych bloczków lub cegieł (prefabrykowanych lub robionych na miejscu)
– ubijanie mieszanki w szalunkach
Obie metody mają swoje zalety. Ubijanie pozwala na uzyskanie monolitycznej ściany dopasowanej do dowolnego układu słupów, ale wymaga dłuższego czasu schnięcia. Bloczkowanie natomiast przyspiesza proces budowy dzięki wcześniejszemu suszeniu elementów, choć jest bardziej czasochłonne na etapie przygotowania materiału.
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
5. Celuloza
Izolacje termiczne z włókien celulozowych (nazywane też wełną celulozową lub fibrem) to coraz popularniejszy sposób docieplania budynków. Celuloza charakteryzuje się bardzo dobrymi parametrami izolacyjnymi – współczynnik przewodzenia ciepła λ wynosi od 0,042 do 0,036 W/(m·K), w zależności od producenta.
Najczęściej materiał aplikowany jest jako luźny zasyp w stropach, poddaszach, ścianach i trudno dostępnych przestrzeniach. Alternatywnie stosuje się metodę natrysku na mokro – np. do ocieplania stropów piwnicznych od spodu.
Cechy celulozy:
– wysoka paroprzepuszczalność
– zdolność do regulacji wilgoci – pochłania i oddaje ją w zależności od warunków
– impregnacja solami boru zapewnia odporność na ogień, grzyby i odstrasza gryzonie
– nie powoduje podrażnień ani reakcji alergicznych
– materiał wytwarzany z recyklingu makulatury – ekologiczny i zrównoważony
– szybki montaż (choć wymaga specjalistycznego sprzętu)
To rozwiązanie łączy skuteczność, naturalność i wygodę wykonania – idealne dla osób poszukujących nowoczesnych, ale ekologicznych rozwiązań w budownictwie.
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
6. Ziemia ubijana
Budowanie z ziemi ubijanej (ang. rammed earth) to jedna z najstarszych technik budowlanych, której korzenie sięgają początków osadnictwa. Nadal stosowana jest na całym świecie, szczególnie w regionach o ciepłym i suchym klimacie. W środkowoeuropejskich warunkach technologia ta również się sprawdza, pod warunkiem zapewnienia odpowiedniej ochrony przed opadami.
W Polsce odpowiednikiem tej techniki była tradycyjna glinobitka – glinę ubijaną w szalunkach wzmacniano poziomo układanymi gałęziami, słomą, żerdziami lub wrzosem.
Sztuka budowania z ziemi ubijanej opiera się na właściwym doborze składników mieszanki: odpowiednich frakcji gliny, piasku i kruszywa. Dobrze przygotowana kompozycja umożliwia wznoszenie ścian nośnych – nawet kilkukondygnacyjnych – bez konieczności stosowania cementu czy innych stabilizatorów.
Ziemia ubijana pozwala także na uzyskanie wyjątkowych efektów wizualnych dzięki zastosowaniu ziemi o różnych kolorach lub dodaniu naturalnych barwników.
Współczesna realizacja tej technologii polega na ubijaniu warstw (co 10–15 cm) wilgotnej ziemi w szalunkach, przy użyciu ubijaków ręcznych lub mechanicznych. Ściany osiągają zazwyczaj grubość 30–50 cm i dużą gęstość objętościową. Dzięki temu świetnie akumulują ciepło, choć same w sobie nie stanowią dobrej izolacji termicznej.
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
7. Tynki wapienne
Tynki wapienne były stosowane w budownictwie już w czasach starożytnych. Na ziemiach polskich ich najstarsze ślady pochodzą z IX wieku – z Wawelu. Wapno cenione było od pokoleń za swoje właściwości ochronne, estetyczne i zdrowotne, co sprawiło, że tynki wapienne stały się jednym z najczęściej stosowanych wykończeń ścian.
Z powodzeniem wykorzystuje się je zarówno na zewnątrz, jak i wewnątrz budynków. Powstają z wypalonej skały wapiennej, która po zmieszaniu z wodą i kruszywem podlega procesowi karbonatyzacji – czyli pochłaniania dwutlenku węgla z powietrza i ponownego przekształcania się w kamień.
Szczególną odmianą tynku wapiennego jest tadelakt – wykończenie wodoodporne, powstające poprzez reakcję wapna z mydłem potasowym. Dzięki temu można je stosować w pomieszczeniach narażonych na kontakt z wodą. Każdy tynk wapienny można częściowo uodpornić, lecz tylko tadelakt zapewnia pełną hydrofobowość.
Tynki wapienne wykorzystywane są także w konserwacji budynków – do osuszania i odsalania ścian. Dobrze dobrane i prawidłowo wykonane tynki nie tylko chronią, ale również podnoszą walory estetyczne przestrzeni.
Cechy tynków wapiennych:
– wysoka alkaliczność – działa antyseptycznie, zapobiega rozwojowi pleśni i grzybów
– doskonała paroprzepuszczalność – umożliwia „oddychanie” ścian i odprowadzanie wilgoci oraz soli
– możliwość uzyskania powierzchni hydrofobowych i wodoodpornych (tadelakt)
– duże możliwości estetyczne – od gładzi po grube faktury, wiele kolorów i struktur
– ekologiczność – wapno to materiał naturalny, powracający do obiegu przyrodniczego
– proces karbonatyzacji równoważy emisje powstałe przy wypalaniu wapna
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
8. Tynki gliniane
Glina to jeden z najstarszych i najzdrowszych materiałów budowlanych o szerokim zastosowaniu. Jest stosowana na całym świecie i nie wykazuje żadnego negatywnego wpływu na zdrowie człowieka. Co ważne – nie wymaga dodatków chemicznych, plastyfikatorów ani środków konserwujących. Od tysięcy lat wykorzystywano ją do wykańczania wnętrz, doceniając jej naturalne, prozdrowotne właściwości. Nawet dziś, w realiach zanieczyszczonego środowiska, glina pozostaje materiałem w pełni przyjaznym człowiekowi i naturze.
Tynki gliniane dają ogromne możliwości estetyczne – od gładkich powierzchni po artystyczne faktury i płaskorzeźby. Można je tworzyć samodzielnie, co sprzyja kreatywności i integracji – także z udziałem dzieci. Przebywanie w pomieszczeniach wykończonych gliną wspiera regenerację organizmu i poprawia komfort życia.
Stosowane są także w celach konserwatorskich, np. do osuszania i odsalania murów.
Cechy tynków glinianych:
– bardzo wysoka paroprzepuszczalność
– naturalna regulacja mikroklimatu – pochłanianie nadmiaru wilgoci i oddawanie jej, gdy powietrze staje się zbyt suche
– korzystny wpływ na zdrowie – ważny dla osób z astmą i alergiami
– działanie antystatyczne – ogranicza kurz, grzyby, roztocza
– ekranowanie promieniowania elektromagnetycznego – grube warstwy chronią przed szkodliwymi falami
– neutralizacja zapachów – również dymu tytoniowego
– pełna biodegradowalność – pozostałości można wykorzystać w ogrodzie
– szeroka paleta kolorystyczna – naturalne barwy gliny oraz możliwość pigmentowania
– estetyczne dodatki – słoma, piasek, kwiaty, kamyki i inne
To materiał wyjątkowy – zdrowy, piękny i ekologiczny – idealny do świadomego projektowania wnętrz.
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
9. Posadzki gliniane
Klepiska to naturalne podłogi wykonywane z gliny, piasku i żwiru – bez użycia chemii. Coraz częściej wracają do łask jako zdrowa, estetyczna i ekologiczna alternatywa dla posadzek cementowych lub drewnianych. Dla zwiększenia wytrzymałości stosuje się naturalne zbrojenie rozproszone – np. sieczkę słomianą, paździerz konopny, celulozę czy włókna drzewne.
Struktura powierzchni klepiska zależy od składu warstwy wierzchniej. W dotyku są chłodne, lecz cieplejsze niż kafelki, a chodzenie po nich – przyjemne i naturalne.
Podłogę glinianą można układać na niemal każdym nośnym podłożu – także na stropach drewnianych lub w podłogach podniesionych. Ważne jest zastosowanie membrany paroszczelnej pomiędzy warstwą konstrukcyjną a glinianą, by zabezpieczyć materiał przed wilgocią.
Pod klepiskiem należy zastosować sztywną izolację termiczną – tylko wtedy możliwe jest właściwe zagęszczenie posadzki i uniknięcie jej osiadania. Jeśli izolacja ma formę płyt, dobrze jest dodatkowo wykonać na niej warstwę sztywnego podkładu (np. z zaprawy cementowej). Nie można też zapomnieć o membranie przeciwwodnej.
Dla zabezpieczenia przed ścieraniem i nasiąkaniem, klepiska impregnuje się naturalnymi powłokami – np. olejem lnianym lub woskiem. Niezaimpregnowane posadzki są kruche i podatne na uszkodzenia.
Cechy posadzek glinianych:
– możliwość układania na różnych typach podłoża
– twardość porównywalna z miękkim drewnem
– ciężar zbliżony do posadzek cementowych
– niepalność
– idealna współpraca z ogrzewaniem podłogowym
– naturalne, nieszkodliwe dla zdrowia składniki
– szeroki wachlarz estetyki – od surowych po gładkie, polerowane wykończenia
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
10. Cordwood -
Polana opałowe
Klepiska to naturalne podłogi wykonywane z gliny, piasku i żwiru – bez użycia chemii. Coraz częściej wracają do łask jako zdrowa, estetyczna i ekologiczna alternatywa dla posadzek cementowych lub drewnianych. Dla zwiększenia wytrzymałości stosuje się naturalne zbrojenie rozproszone – np. sieczkę słomianą, paździerz konopny, celulozę czy włókna drzewne.
Struktura powierzchni klepiska zależy od składu warstwy wierzchniej. W dotyku są chłodne, lecz cieplejsze niż kafelki, a chodzenie po nich – przyjemne i naturalne.
Podłogę glinianą można układać na niemal każdym nośnym podłożu – także na stropach drewnianych lub w podłogach podniesionych. Ważne jest zastosowanie membrany paroszczelnej pomiędzy warstwą konstrukcyjną a glinianą, by zabezpieczyć materiał przed wilgocią.
Pod klepiskiem należy zastosować sztywną izolację termiczną – tylko wtedy możliwe jest właściwe zagęszczenie posadzki i uniknięcie jej osiadania. Jeśli izolacja ma formę płyt, dobrze jest dodatkowo wykonać na niej warstwę sztywnego podkładu (np. z zaprawy cementowej). Nie można też zapomnieć o membranie przeciwwodnej.
Dla zabezpieczenia przed ścieraniem i nasiąkaniem, klepiska impregnuje się naturalnymi powłokami – np. olejem lnianym lub woskiem. Niezaimpregnowane posadzki są kruche i podatne na uszkodzenia.
Cechy posadzek glinianych:
– możliwość układania na różnych typach podłoża
– twardość porównywalna z miękkim drewnem
– ciężar zbliżony do posadzek cementowych
– niepalność
– idealna współpraca z ogrzewaniem podłogowym
– naturalne, nieszkodliwe dla zdrowia składniki
– szeroki wachlarz estetyki – od surowych po gładkie, polerowane wykończenia
Materiały inspirowane z "www.osbn.pl/opisy-technologii/"
Jesteś zainteresowany?
Skontaktuj się z nami już teraz.
Chętnie odpowiemy na wszystkie pytania!
Fundacja Projekt Eden © 2025